Σε υπέρογκα ποσά κυμαίνονται οι αμοιβές που λαμβάνουν κάθε χρόνο οι μάνατζερ στην Ελλάδα, καθώς η μόδα των προγραμμάτων αγοράς μετοχών σε προνομιακές τιμές εξελίσσεται σε τσουνάμι.
Η γνωστή πρακτική των stock options, η οποία ξεκίνησε από τις ΗΠΑ, εξαπλώνεται τα δύο τελευταία χρόνια με γοργούς ρυθμούς και στη χώρα μας. Μέσα σε μόλις έναν χρόνο- από τον περασμένο Απρίλιο μέχρι σήμερα- εκτιμάται ότι οι εισηγμένες εταιρείες έχουν διαθέσει μέσω stock options περισσότερα από 1 δισ. ευρώ στα υψηλόβαθμα στελέχη τους. Έναν χρόνο νωρίτερα- από τον Ιανουάριο του 2006 μέχρι τον Μάρτιο του 2007- το αντίστοιχο ποσό ήταν δυόμισι φορές μικρότερο. Η υπεραξία, που καρπώνονται οι μάνατζερ, ενισχύει σημαντικά το εισόδημά τους. Βγαίνουν, μάλιστα, διπλά κερδισμένοι, καθώς τα stock options δεν εμπίπτουν στους συνήθεις κανόνες φορολόγησης εισοδήματος. Είναι πρακτικά αφορολόγητα, όπως είναι άλλωστε σειρά άλλων πρόσθετων αμοιβών που περιλαμβάνονται στα πακέτα αποδοχών των μάνατζερ με τη συνολική τους αξία να ξεπερνά πολλές φορές το ύψος του μισθού.
Αστρονομικά μπόνους
Πρόκειται για πρακτικές που εντείνουν τις εισοδηματικές ανισότητες, ζήτημα που βρίσκεται στο επίκεντρο σχετικών προβληματισμών και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Με φόντο την πιστωτική κρίση, που ξέσπασε στα χέρια ακριβοπληρωμένων τραπεζιτών σε Αμερική και Ευρώπη, ευρωπαϊκές κυβερνήσεις- με πρώτη την ολλανδική και με τις ευλογίες των Βρυξελλών- εξετάζουν το ενδεχόμενο να βάλουν φρένο στα αστρονομικά μπόνους που παίρνουν ορισμένοι μάνατζερ όταν απολύονται, ακόμη και αν η εταιρεία τους υστερεί σε αποδόσεις.
Έως 400.000 € τον χρόνο
Αν και το φαινόμενο των αστρονομικών αποζημιώσεων είναι, σύμφωνα με εκτιμήσεις, περιορισμένο στην Ελλάδα, με τα επονομαζόμενα «συμβόλαια ρίσκου» να περιορίζονται σε σχετικά μικρό αριθμό στελεχών, όμως είναι πολλοί οι διευθύνοντες σύμβουλοι σε μεγάλες ελληνικές και πολυεθνικές εταιρείες με ετήσιες αμοιβές που κυμαίνονται σε υψηλά επίπεδα. Τα διευθυντικά στελέχη που κρατούν τα ηνία μεγάλων επιχειρήσεων στη χώρα μας απολαμβάνουν ετήσια πακέτα αποδοχών γύρω στα 370.000 με 400.000 ευρώ, ποσό που περιλαμβάνει, εκτός από τον μισθό, μπόνους, μετοχές σε προνομιακή τιμή, αυτοκίνητο, κινητό τηλέφωνο, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, συνταξιοδοτικό πρόγραμμα. Έτσι, ένα υψηλόβαθμο στέλεχος βγάζει «μεροκάματο», που ξεπερνά το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 1.000 ευρώ, όσο είναι περίπου η μέση αμοιβή ενός μισθωτού τον μήνα.
Οι διοικητές των ΔΕΚΟ
Αντίστοιχες είναι οι διαφορές και στην περίπτωση των ΔΕΚΟ. Στις περισσότερες, οι αποδοχές ενός διευθύνοντος συμβούλου κυμαίνονται κάπου μεταξύ 150.000 και 200.000 ευρώ, όμως στη ΔΕΗ και τον ΟΤΕ είναι υψηλότερες. Στην πρώτη ο μισθός του διευθύνοντος συμβούλου είναι 300.000 ευρώ, ενώ ο CΕΟ του ΟΤΕ λαμβάνει ως ετήσιο μισθό 525.625 ευρώ, ποσό που τον κατατάσσει ανάμεσα στους πιο καλά πληρωμένους διευθύνοντες συμβούλους της χώρας.
23 φορές περισσότερα
Το χάσμα που χωρίζει τις αμοιβές ενός διευθύνοντος συμβούλου στην Ελλάδα από τον μέσο μηνιαίο μισθό που λαμβάνει γύρω στο 53% των Ελλήνων μισθωτών (τόσοι είναι αυτοί που αμείβονται μεταξύ 751 και 1.250 ευρώ τον μήνα) παραμένει εξαιρετικά μεγάλο. Ένας μάνατζερ με αποδοχές 370.000 έως 400.000 ευρώ τον χρόνο αμείβεται 22- 23 φορές περισσότερο από έναν «απλό» υπάλληλο με μέσο ετήσιο μισθό 17.500 ευρώ. Μάλιστα, οι αυξήσεις που λαμβάνουν οι διευθύνοντες σύμβουλοι- όσον αφορά μόνο τον μισθό- ακολουθούν ανοδική τάση τα τελευταία χρόνια. Το 2006 οι CΕΟ πήραν αύξηση 5%, το 2007 5,3%, ενώ το 2008 εκτιμάται ότι η αύξηση κυμαίνεται γύρω στο 6%. Άλλωστε, σύμφωνα με στοιχεία της Εurostat το 10% του πληθυσμού με τα υψηλότερα εισοδήματα στη χώρα μας απέχει κατά 6,5 φορές από το 10% του πληθυσμού με τα χαμηλότερα εισοδήματα. Η Ελλάδα μαζί με την Ισπανία, την Πορτογαλία και τη Μεγάλη Βρετανία εμφανίζει τη μεγαλύτερη ψαλίδα στην Ευρώπη, όπου κατά μέσο όρο το 10% του πληθυσμού στο ανώτατο οικονομικό επίπεδο έχει 4- 4,5 φορές υψηλότερα εισοδήματα από το φτωχότερο 10%.
Οι λίγοι προνομιούχοι
Η ψαλίδα φαντάζει ακόμη μεγαλύτερη στην περίπτωση των CΕΟ, όπως αποκαλούνται διεθνώς οι διευθύνοντες σύμβουλοι, που λαμβάνουν ακόμη μεγαλύτερες αμοιβές. Διότι, ενώ στις περισσότερες φορές οι αποδοχές είναι μεταξύ 370.000 και 400.000 ευρώ τον χρόνο υπάρχουν CΕΟ οι οποίοι αμείβονται με 1 εκατ. ευρώ ετησίως (2.740 ευρώ την ημέρα). Φυσικά, στην κορυφή της πυραμίδας βρίσκεται ένας πολύ μικρός αριθμός από διευθύνοντες συμβούλους, ενώ ακόμη λιγότεροι- όπως επισημαίνουν στελέχη επιχειρήσεων- κινούνται σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα. Πρόκειται για περίπου 30 τοπ μάνατζερ, όπως επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, οι οποίοι εκτιμάται ότι λαμβάνουν ετησίως ένα πακέτο αποδοχών που αρχίζει από ένα εκατ. ευρώ και φτάνει μέχρι τα 3 εκατ. ευρώ. Σε ποιους κλάδους δραστηριοποιούνται; Πρόκειται κυρίως για τοπ μάνατζερ τραπεζών, ενώ κάποιοι κρατούν τα ηνία επιχειρήσεων από τον χώρο των τηλεπικοινωνιών και των καταναλωτικών προϊόντων. Άλλωστε, οι τράπεζες και οι εταιρείες καταναλωτικών ειδών κατατάσσονται ανάμεσα στους κλάδους με τις υψηλότερες αμοιβές. Στην κατηγορία αυτή βρίσκονται ακόμη οι εταιρείες υψηλής τεχνολογίας και οι φαρμακοβιομηχανίες. Ο κλάδος των φαρμακευτικών εταιρειών αποτελεί, εξάλλου, έναν από τους κλάδους όπου παρέχονται καλές αμοιβές σε όλους τους εργαζομένους, ανώτερους και κατώτερους, στις οποίες περιλαμβάνεται ένα ευρύ φάσμα πρόσθετων- μη μισθολογικών- οικονομικών προνομίων. Αντίθετα, ο κλάδος του λιανεμπορίου χαρακτηρίζεται από χαμηλές αμοιβές και μικρό αριθμό προΤο νομίων.
Τετραπλασιασμός αμοιβών
μεγαλύτερο μέρος των αμοιβών των χρυσοπληρωμένων μάνατζερ στηρίζεται κυρίως στην υπεραξία που καρπώνονται από την πώληση των stock options, που παίρνουν μέσω των προγραμμάτων αγοράς μετοχών σε προνομιακή τιμή. Έτσι, ενώ ο μισθός των στελεχών αυτών που κρατούν τα ηνία κυρίως σε μεγάλες τράπεζες, τηλεπικοινωνίες και εταιρείες καταναλωτικών προϊόντων, μπορεί να κυμαίνεται γύρω στις 700.000 ευρώ τον χρόνο, οι αμοιβές τους τετραπλασιάζονται χάρη στα stock options. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των stock options που διατέθηκαν από τον Ιανουάριο του 2006 μέχρι τον Μάρτιο του 2007. Τα στελέχη καρπώθηκαν χρηματιστηριακή αξία περίπου 400 εκατ. ευρώ, ενώ το κόστος για τις εταιρείες ήταν 193 εκατ. ευρώ σύμφωνα με μελέτη του κ. Κ. Βέργου, υπεύθυνου τμήματος ανάλυσης της Κύκλος ΑΧΕΠΕΥ. Οι περισσότερες από τις εταιρείες διέθεσαν stock options συνολικής αξίας κάτω του 3% του μετοχικού τους κεφαλαίου. Υπάρχουν, όμως, σύμφωνα με πληροφορίες, και ορισμέ νες εισηγμένες, στις οποίες τα προγράμματα αγοράς μετοχής σε προνομιακή τιμή αγγίζουν ακόμη και το 10% του μετοχικού κεφαλαίου. Πρόκειται για υπερβολή, που καρπώνεται ένας πολύ μικρός αριθμός στελεχών, επισημαίνουν ειδικοί, και ξεπερνά ακόμη και τις υπερβολές που καταγράφονται στις ΗΠΑ. Εκεί, ο θεσμός ξεκίνησε με τις εταιρείες να δίνουν γύρω στο 0,3% του μετοχικού τους κεφαλαίου σε stock options για να φτάσουν σταδιακά το 5% και το 6%.
Φορολογικός παράδεισος η Ελλάδα για stock options και πρόσθετες αποδοχές
Μέσω των stock options, τα ανώτατα στελέχη, πέρα από την υπεραξία, βγαίνουν διπλά κερδισμένα. Ενώ στο εξωτερικό τα stock options φορολογούνται ως εισόδημα με βάση την κλίμακα φορολογίας εισοδήματος, που ισχύει σε κάθε χώρα ή αυτοτελώς, στην Ελλάδα δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο με την έκδοση των μετοχών. Οπότε ο φόρος, που καλούνται να πληρώσουν τα ανώτατα στελέχη, ανέρχεται μόνο στο 0,15% (πρόκειται για τον φόρο που επιβάλλεται στις χρηματιστηριακές συναλλαγές) κατά την άσκηση των δικαιωμάτων τους, όταν, δηλαδή, αποφασίσουν να πουλήσουν τις μετοχές τους. Αντίθετα, υπό τη μορφή μισθού το αντίστοιχο ποσό θα υπαγόταν στις γενικές φορολογικές διατάξεις εισοδήματος. Πάντως, η φορολόγηση της υπεραξίας από την πώληση μετοχών (όπερ και των stock options), αλλά μόνο σε βραχυχρόνιες συναλλαγές, βρίσκεται στις προθέσεις του οικονομικού επιτελείου, το οποίο προσδοκά σε σημαντικά έσοδα για τα κρατικά ταμεία.
Και φοροαποφυγή
Σύμφωνα με ειδικούς, υπάρχουν και άλλες φορολογικές διατάξεις, οι οποίες ευνοούν τις αποδοχές των CΕΟ στην Ελλάδα. Αυτές προβλέπουν ότι οι αμοιβές μελών των διοικητικών συμβουλίων (εφόσον καταγράφονται ως τέτοιες) φορολογούνται με τον συντελεστή φορολόγησης των εταιρικών κερδών, ήτοι 25%. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι μάνατζερ όταν μπορούν φουσκώνουν αυτού του είδους τις αμοιβές με στόχο να αποφύγουν επιπλέον φορολόγηση. Υπάρχουν, όμως, και άλλες παροχές, οι οποίες χαίρουν ιδιαίτερης φορολογικής μεταχείρισης στη χώρα μας σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Στην Ελλάδα η παροχή αυτοκινήτου δεν φορολογείται, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες, όπως είναι η Αυστρία. Υπάρχουν και περιπτώσεις, που το αυτοκίνητο συνοδεύεται με οδηγό, ο οποίος δεν επιβαρύνει το στέλεχος, αλλά την εταιρεία.
Ευέλικτα μπόνους
Επιπλέον, το μπόνους που αποδίδεται στα στελέχη ως συμμετοχή στα κέρδη (profit sharing) φορολογείται με τον συντελεστή φορολόγησης των εταιρικών κερδών. Αυτό δεν συμβαίνει με το μπόνους που αποδίδεται ως μέρος του μισθού, το οποίο φορολογείται με βάση τις γενικές διατάξεις φορολογίας εισοδήματος. Σύμφωνα με ειδικούς, στη χώρα μας δεν υπάρχουν ρητές φορολογικές διατάξεις που αφορούν στις πρόσθετες αμοιβές, τις οποίες απολαμβάνουν τα ανώτατα στελέχη. Κάτι τέτοιο συμβαίνει μόνο στην περίπτωση που το ενοίκιο του σπιτιού ενός στελέχους πληρώνεται από την εταιρεία. Το ενοίκιο θεωρείται πρόσθετο εισόδημα και φορολογείται στη βάση της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος.
Good News :) Des Guten ist Nie zuviel :)
