«Πνίγουν» την Ελλάδα τα σκουπίδια και τα πρόστιμα

Αντιμέτωπη με δύο ακόμη βαρύτατες ευρωπαϊκές καταδίκες για περιβαλλοντικές καταστροφές είναι η Ελλάδα.

Η πρώτη καταδίκη που αναμένεται να έλθει από την Ε.Ε. σε 8 μήνες, αφορά στη μη συμμόρφωση της χώρας μας για το κλείσιμο των παράνομων χωματερών και θα ισοδυναμεί με... δεκάδες Κουρουπητούς, τόσο σε επίπεδο διεθνούς διασυρμού της Ελλάδας όσο και σε επίπεδο οικονομικής επιβάρυνσης από τα βαριά πρόστιμα που θα πέσουν.

Οι κυβερνώντες αναμένουν πρόστιμο που θα κυμανθεί από 12,5 εκατομμύρια ευρώ έως και πάνω από 35 εκατομμύρια ευρώ την ημέρα και για όσο παραμένουν ανοιχτές οι χωματερές.
Πέρα όμως από την ευρωπαϊκή καμπάνα, οι χωματερές παραμένουν «βραδυφλεγείς βόμβες», από τις οποίες ανά πάσα στιγμή μπορεί να ξεσπάσει πυρκαγιά. Άλλωστε μια από τις βασικότερες αιτίες των περσινών καταστροφικών πυρκαγιών ήταν οι χωματερές, ένας σημαντικός αριθμός των οποίων βρίσκεται μέσα ή πολύ κοντά σε δασικές εκτάσεις.
Βιολογικός καθαρισμόςΜια ακόμη καταδίκη, κι αυτή τη φορά από τις Βρυξέλλες, όλα δείχνουν ότι θα επέλθει μετά το τέλος του 2009 και θα αφορά αυτή τη φορά τη μη συμμόρφωση της χώρας μας για την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών, έργων που θα έπρεπε να έχουν ολοκληρωθεί από το 2000.

Σε αυτά θα πρέπει να προστεθούν πιθανές, μικρότερες σε οικονομικό μέγεθος άλλα αρκετά σοβαρές σε πολιτικό επίπεδο, τιμωρίες της χώρας μας και για μια άλλη σειρά περιβαλλοντικών ζητημάτων όπως οι συνεχείς υπερβάσεις στα αιωρούμενα σωματίδια και στην ατμοσφαιρική ρύπανση γενικότερα, ο Ασωπός, η Κορώνεια, διαχείριση απορριμμάτων κ.λπ. Θέματα που τέθηκαν στο τραπέζι στην προ τριών εβδομάδων σύσκεψη της αντιπροσωπείας της ΕΕ με τους ελληνικούς αρμόδιους φορείς. Η Ελλάδα στο τέλος της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα εμφανίζεται ανακόλουθη σε ό,τι αφορά τις διεθνείς δεσμεύσεις της και εξελίσσεται σε παράδεισο των ρύπων, των χωματερών και των... βόθρων!

Αδιαφορία

Οι ευθύνες είναι σαφώς επιμερισμένες σε όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις της τελευταίας 20ετίας τουλάχιστον και οι αιτίες είναι τόσο η αδιαφορία όσο και η παθογένεια της ελληνικής διοίκησης με τον επιμερισμό των αρμοδιοτήτων και η κατ επέκταση ασυνεννοησία πολλών διαφορετικών υπουργείων, περιφερειών και τοπικής αυτοδιοίκησης.

Όπως ακριβώς συμβαίνει στο ζήτημα των χωματερών όπου η ευθύνη χάνεται μεταξύ υπουργείου Εσωτερικών, Περιφερειών, Νομαρχιών, Δήμων και ΥΠΕΧΩΔΕ.

Δημιουργία ΧΥΤΑ

Είναι μαθηματικά αδύνατο έως το τέλος του 2008, όπως επιτάσσει η ΕΕ, να έχει κλείσει και η τελευταία από τις πάνω από 2.000 επίσημες ενεργές και ανενεργές χωματερές που υπάρχουν σε ολόκληρη τη χώρα. Για να κλείσουν θα πρέπει να έχουν δημιουργηθεί ΧΥΤΑ, ωστόσο στις περισσότερες των περιπτώσεων αυτό θεωρείται ανέφικτο να πραγματοποιηθεί έως το τέλος του επόμενου χρόνου. Ειδικά στα νησιά του Αιγαίου όπου η κατάσταση είναι δραματική. Στις Κυκλάδες, είναι χαρακτηριστικό ότι υπάρχουν μόλις δύο ΧΥΤΑ και ένας υπό κατασκευή ενώ χρειάζονται ένας για κάθε νησί! Στους τουριστικούς προορισμούς του Αιγαίου υπάρχουν αυτή τη στιγμή 192 επίσημες και δεκάδες (ίσως και εκατοντάδες) ανεπίσημες χωματερές. Στην Ανατολική Αττική, επίσημα υπάρχουν 9 χωματερές αλλά περίπου 20 ακόμη και σήμερα δέχονται σκουπίδια. Οι 7 από αυτές βρίσκονται πολύ κοντά σε δάσος, η πλειονότητα δίπλα σε περιοχές με χαμηλή βλάστηση και δύο σε απόσταση μικρότερη των 100 μέτρων από ρέμα μόνιμης ροής. Για να κλείσουν όλες αυτές θα πρέπει να υλοποιηθούν οι νέοι ΧΥΤΑ σε Γραμματικό, Κερατέα, Φυλή. Όμως δεν προλαβαίνουν ούτε κατά διάνοια να λειτουργήσουν έως το τέλος του 2008.

Υποχρεώσεις

Μετά τους νέους... Κουρουπητούς έρχεται η καταδίκη για τους... βόθρους.

Η Ελλάδα έπρεπε από τον Δεκέμβριο του 2000 να έχει βιολογικούς καθαρισμούς σε όλες τις πόλεις άνω των 15.000 κατοίκων, σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία 91/271. Οκτώ χρόνια μετά η τέταρτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας μας, το Ηράκλειο, η τουριστική ζώνη της Θεσσαλονίκης, έξι δήμοι της Αττικής (Ραφήνα, Κορωπί, Μαρκόπουλο, Αρτέμιδα, Νέα Μάκρη και Μέγαρα), η Κατερίνη, η Τρίπολη, η Ηγουμενίτσα, η Έδεσσα, η Ναύπακτος, το Λιτόχωρο, η Κάλυμνος, ο Γαλατάς Πόρου, η Αλεξάνδρεια Ημαθίας και η Χρυσούπολη της Καβάλας αλλά και οι τουριστικοί προορισμοί της Πάρου, των Μαλλίων, της Ζακύνθου, της Λευκίμης στην Κέρκυρα και της Νέα Κυδωνίας Χανίων αλλά και άλλες μικρές πόλεις σε όλη την επικράτεια δεν διαθέτουν το αυτονόητο: την απαραίτητη υποδομή για την ποιότητα ζωής των κατοίκων μιας ανεπτυγμένης χώρας! Σε κάποιες από τις παραπάνω περιπτώσεις, έχει ολοκληρωθεί ένα μέρος μόνο των απαιτούμενων υποδομών.

Το αποτέλεσμα είναι ότι τον περασμένο χειμώνα το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καταδίκασε τη χώρα μας (την οποία προειδοποίησε τελευταία φορά το φθινόπωρο του 2005). Η πρώτη αυτή καταδικαστική απόφαση προβλέπει ότι η Ελλάδα μπαίνει στο στόχαστρο των Βρυξελλών και το αργότερο έως το τέλος του 2009 θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει τις απαιτούμενες υποδομές. Αν αυτό δεν γίνει, τότε το πρόστιμο που θα επιβληθεί είναι τουλάχιστον 25.000 - 35.000 ευρώ για κάθε περίπτωση ανά ημέρα και μέχρι να ολοκληρωθούν τα έργα.
Η κατάσταση είναι χειρότερη σε ό,τι αφορά τους μικρότερους σε πληθυσμό δήμους που αποτελούν και την πλειονότητα. Μεγάλο πρόβλημα υπάρχει και με τα ξενοδοχειακά συγκροτήματα που πολλά από αυτά παράγουν λύματα ανάλογα μιας κωμόπολης. Όπως αναφέρει το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, υπάρχει πρόβλημα στο 60% αυτών των μονάδων περίπου καθώς οι ιδιοκτήτες είτε δεν προχωρούν σε υλοποίηση των απαιτούμενων έργων είτε δεν λειτουργούν σωστά τις εγκαταστάσεις που δημιούργησαν με βασική αιτία το υψηλό κόστος.

Νωθρότητα των τοπικών αρχόντων διαπιστώνει το ΥΠΕΧΩΔΕ

Ο Γιώργος Σουφλιάς απειλεί με βαριές καμπάνες και δεσμεύσεις κονδυλίων τους τοπικούς άρχοντες (όπως άλλωστε έκαναν και στο παρελθόν μάταια οι δύο τελευταίοι υπουργοί ΠΕΧΩΔΕ του ΠΑΣΟΚ) καθώς οι υπηρεσίες του ΥΠΕΧΩΔΕ διαπιστώνουν «εκπληκτική νωθρότητα από πλευράς ΟΤΑ» άλλα και νέους παράνομους χώρους που αντικαθιστούν τις χωματερές που «κλειδώνονται». Στρέφει όμως τα βέλη του και κατά του υπουργείου Εσωτερικών το οποίο μόλις πρόσφατα και χωρίς ιδιαίτερη θέρμη έδειξε να καταπιάνεται με το θέμα, αν και έχει την πρώτη θέση στη λίστα των αρμοδίων. Η αναμενόμενη καμπάνα των Βρυξελλών μεταφράζεται σε περίπου 25.000 - 35.000 ευρώ την ημέρα για κάθε χωματερή, μειούμενα ανάλογα με τον βαθμό προόδου της χώρας μας, σύμφωνα πάντα με κοινοτικές πηγές. Πηγές του υπουργείου Εσωτερικών αισιοδοξούν ότι μέχρι το τέλος του έτους θα παραμείνουν ανοιχτές περίπου 320 χωματερές και ευελπιστούν να δοθεί μια νέα παράταση από την κοινότητα.

Αγώνας δρόμου για την κατασκευή μονάδων επεξεργασίας λυμάτων σε ολόκληρη την επικράτεια

Η αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης ήταν να εντάξει έργα βιολογικών καθαρισμών στο τέταρτο πακέτο (ΕΣΠΑ) αλλά μόνο για την Αττική (4 νέες εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων αξίας άνω των 300 εκ. ευρώ). Πρόσφατα ο Γ. Σουφλιάς υπογράμμισε ότι στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ θα υλοποιηθούν βιολογικοί καθαρισμοί που θα καλύψουν το σύνολο των οικισμών άνω των 2.000 κατοίκων. Η κατάσταση στην Αττική είναι τραγική. Σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ αυτή τη στιγμή στη μεγαλύτερη σε πληθυσμό περιφέρεια της χώρας, απαιτούνται συνολικά 19 νέες μονάδες!

Άλλες τόσες απαιτούνται για τη Στερεά Ελλάδα. 11 μονάδες στην Κρήτη και 11 στην Ανατολική Μακεδονία-Θράκη, 38 μονάδες είναι απαραίτητες στην Κεντρική Μακεδονία, 8 στην Ήπειρο, 1 στα Ιόνια Νησιά, 4 στο βόρειο Αιγαίο, 12 στην Πελοπόννησο, 14 στο νότιο Αιγαίο, 18 στη Θεσσαλία, 9 στην περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας και 6 βιολογικοί καθαρισμοί στη Δυτική Μακεδονία. Συνολικά 151 τον αριθμό!

151 μονάδες βιολογικού καθαρισμού πρέπει να δημιουργηθούν άμεσα σύμφωνα με το ΥΠΕΧΩΔΕ
12,5 εκατ.ευρώ είναι το ελάχιστο ημερήσιο πρόστιμο που μπορεί να επιβληθεί στην Ελλάδα για τις χωματερές
20 ανεπίσημες και παράνομες χωματερές λειτουργούν σήμερα στην περιοχή της Ανατολικής Αττικής
8 χρόνια έχουν περάσει από την υιοθέτηση της κοινοτικής οδηγίας που προβλέπει την κατασκευή βιολογικών καθαρισμών για κάθε πόλη με περισσότερους από 15.000 κατοίκους. Η πρόοδος που έχει σημειωθεί είναι ελάχιστη

35χιλ.ευρώ πρόστιμογια καθε χωματερή που λειτουργεί μπορεί να επιβληθεί στην Ελλάδα
7 χωματερές στην Ανατολική Αττική βρίσκονται πολύ κοντά σε δασικές εκτάσεις