Κίνδυνος αδυναμίας δανεισμού για το δημόσιο

Οπως παρατηρούν στελέχη της αγοράς ομολόγων (από την ομάδα των τραπεζών που αποτελούν τους primary dealers των ελληνικών ομολόγων), τα spreads των ελληνικών ομολόγων τείνουν πλέον να ξαναβρεθούν στα επίπεδα που ήταν στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’90, όταν η Ελλάδα ήταν φορτωμένη με το συναλλαγματικό κίνδυνο της δραχμής… Τώρα, μετά το ξέσπασμα της κρίσης, πλησιάζουν στα ίδια επίπεδα παρά τη συναλλαγματική προστασία του ευρώ… Η κατάσταση, όπως τονίζουν στελέχη της αγοράς ομολόγων, θα είχε εξελιχθεί και χειρότερα αν δεν είχε κινηθεί έγκαιρα και εύστοχα ο ΟΔΔΗΧ (Οργανισμός Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους) από την αρχή της χρονιάς για να εξασφαλίσει δανεισμό με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Βέβαια, όπως παρατηρούν, «τα θαύματα έχουν κι αυτά ένα όριο…».

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα CDS (ασφαλιστικά συμβόλαια έναντι του κινδύνου μη αποπληρωμής) των πενταετών ελληνικών ομολόγων έχουν τετραπλασιαστεί σε ελάχιστο χρόνο από 3% σε 12%...

Η ανησυχία που περιβάλλει την ελληνική αγορά ομολόγων, αλλά και άλλων χωρών που βρίσκονται σε ανάλογη πίεση, όπως η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, είναι το πότε οι αγορές θα αποφασίσουν ότι έχει έρθει η στιγμή να επιτεθούν κερδοσκοπικά και να ζητήσουν πολύ υψηλότερα επιτόκια. Το ενδεχόμενο αυτό συνδέεται μάλιστα με εξελίξεις έντασης της πολιτικής αστάθειας και εκλογών που δεν θα «βγάζουν» σταθερή κυβέρνηση.

Σε μία τέτοια περίπτωση, που τα spreads δηλαδή θα φθάσουν και θα υπερβούν τις δύο μονάδες, το Ελληνικό Δημόσιο δεν… επιτρέπεται να δανειστεί από τη διεθνή αγορά. Θα υποχρεωθεί σε ακύρωση δημοπρασιών έκδοσης ομολόγων και… θα πρέπει να καταφύγει για δανεισμό στο μοναδικό φορέα που μπορεί να ζητήσει βοήθεια, δηλαδή το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Και αυτό γιατί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αν και έχει διάφορα «εργαλεία» για να διευκολύνει
έμμεσα το δανεισμό των χωρών-μελών της ευρωζώνης, δεν μπορεί να τις δανείσει ευθέως και δεν μπορεί να «τυπώσει» χρήμα, όπως για παράδειγμα μπορεί και κάνει ήδη η Κεντρική Τράπεζα της Βρετανίας ή η FED.

Η Κομισιόν έχει ένα «εργαλείο» χρηματοδοτικής διευκόλυνσης των χωρών της Ε.Ε. που αντιμετωπίζουν προβλήματα στο ισοζύγιό τους λόγω συναλλαγματικών πιέσεων (όπως η Ουγγαρία, η Λετονία και οι βαλκανικές χώρες) αλλά τα κεφάλαια αυτά είναι ελάχιστα για να ανταποκριθούν σε μεγάλες πιέσεις, όπως αυτές της τρέχουσας συγκυρίας, και οπωσδήποτε δεν αφορούν τις χώρες της ΟΝΕ που έχουν τη συναλλαγματική προστασία του ευρώ, όπως η Ελλάδα. Για το λόγο αυτό, άλλωστε, έχει τεθεί στις ανεπίσημες συζητήσεις των υψηλών κλιμακίων της Ε.Ε. και της ευρωζώνης το ενδεχόμενο δημιουργίας ενός Ταμείου (European Stability Fund) με 2 τρισ. ευρώ για να αντιμετωπίσει τέτοιες πιέσεις.